Overview

Nguồn Gốc của Tính Cách

  • “Hãy nhìn vào Cách Nó hành xử, để thấy Tính Cách nó như nào“

Đây là Lí do Bài Viết này được Tồn Tại

1. Khái niệm

Tính Cách dựa trên 3 cơ chế:

  • Gene

  • Quá trình tâm lý

  • Môi Trường bên Trong và bên Ngoài

2. Quy Luật

Về Gene: 40–60%, quyết định ưu tiên Căng Thẳng hay Hạnh Phúc, Cortisol hay Serotonin

Về Quá trình tâm lý: unknown%, quyết định làm Người hay theo Buồm Gió, thích nghi theo Môi Trường, Lí do không rõ vì bị tác động cả Gene và Môi Trường bên Trong và bên Ngoài

  • Động Lực
  • Điều tiết cảm xúc
  • Trải nghiệm và Kiến Thức
  • Tương tác gene–môi trường

Về Môi Trường bên Trong và bên Ngoài: 40–50%, quyết định cảm xúc Tiêu Cực hay Tích Cực:

  • xung quanh Tích Cực gợi lại Tích Cực

  • xung quanh Tiêu Cực gợi lại Tiêu Cực

Khái Niệm

  • Môi Trường bên Ngoài (0 – 10%): Phong cách nuôi dạy của cha mẹ; Điều kiện kinh tế-gia đình; Văn hóa và quy tắc chung trong gia đình; Khu phố hoặc trường học chung
  • Môi Trường bên Trong (40 - 50%): Bạn bè riêng; Trải nghiệm cá nhân như tai nạn, bệnh tật; Giáo viên, huấn luyện viên khác biệt; Cách cha mẹ đối xử không đồng nhất với từng con; Hoạt động ngoại khóa riêng biệt (Câu lạc bộ, thể thao)

3. Kết Luận

Tính Cách không phải là thứ cố định hay ngẫu nhiên. Nó là kết quả của sự tương tác giữa ba cơ chế:

  • Gene: Là nền tảng sinh học, tạo ra xu hướng phản ứng cảm xúc ban đầu.
  • Quá trình tâm lý: Là động cơ nội tại, định hướng hành vi và lựa chọn cá nhân.
  • Môi Trường bên Trong và bên Ngoài: Là yếu tố bên ngoài, kích hoạt và củng cố các phản ứng cảm xúc và hành vi.

Hiểu được Ba cơ chế này giúp Ta không chỉ nhận diện Tính Cách của người khác, mà còn có khả năng Điều chỉnh và Phát triển chính mình. Tính Cách là thứ có thể rèn luyện – nếu Ta biết mình đang chịu ảnh hưởng từ đâu.

📖 Nguồn Dẫn Chứng Khoa Học

NguồnNội dung chínhLink tham khảo
Polderman T. J. C. et al. (2015). “Meta‐analysis of the heritability of human traits based on fifty years of twin studies.” Nat Genet 47, 702–709.Di truyền giải thích khoảng 40–60% biến dị cá nhân về tính cách.Xem tại đây
Turkheimer E. (2000). “Three Laws of Behavior Genetics and What They Mean.” Curr. Dir. Psychol. Sci.Shared environment đóng góp rất nhỏ (~0–10%) và non‐shared environment đóng góp lớn (~40–50%) trong biến dị tính cách.Xem tại đây
Ryan R. M. & Deci E. L. (2024). “Self-Determination Theory.” In Encyclopedia of Quality of Life and Well-Being Research. Springer.Ba nhu cầu tâm lý cơ bản thúc đẩy động lực nội tại: Tự chủ (Autonomy), Năng lực (Competence), Kết nối xã hội (Relatedness).Xem tại đây