“Dù các giảng viên vẫn dạy, người xung quanh vẫn hiểu, tại sao Ta lại cảm thấy học rất ít?“
“Be bloomers, not expections”
Đây là Lí do Bài Viết này được Tồn Tại
Lưu ý: Bài viết này Chỉ Nhắm tới Ngành nghề không phải là Bác Sĩ, Luật Sư, Xây Dựng, … hay những ngành nghề không thể Tự học hoặc ảnh hưởng tới Tính Mạng
Phân Tích Tách vấn đề thành các phần, xác định mối quan hệ
Đánh Giá Lập luận, nhận xét, đưa ra quan điểm dựa trên tiêu chí
Sáng Tạo Tạo ra ý tưởng mới, giải pháp mới, kết nối kiến thức nhờ Chế Độ Phân Tán
Về Kỉ Luật
Kỉ Luật gồm:
Thói Quen – duy trì dài hạn nhờ phần thưởng
Ép Buộc – vượt qua ngắn hạn nhờ ý chí và kiểm soát từ aMCC
aMCC – Anterior Mid Cingulate Cortex: vùng não ép buộc bản thân khi không có phần thưởng
Về “Động Lực, Công Cụ, Đại Cương“
“Theo Bạn, Công Cụ hay Đại Cương quan trọng hơn?“ “Theo Tôi, Điều quan trọng không phải Công Cụ hay Đại Cương”
→ Điều Quan trọng nhất là Nó cho ta Động Lực
→ Không Động Lực, không đi tiếp
→ Bạn Giỏi, rồi bạn quên
→ Bạn lại Kém
→ Vì bạn không đi tiếp
3. Liên Hệ
Giá trị của Bằng Đại Học nằm ở đâu trong phạm vi Xét Tuyển?
Điểm Số: Số điểm đánh giá, thể hiện chất lượng, thành tích học tập của học sinh — trích từ Soha
Theo bạn, Điểm Số có đánh giá đúng năng lực thật sự của sinh viên?
Mặt tốt: Toàn bộ Sinh viên nghiêm túc học
Mặt xấu:
Giảng Viên:
Kĩ năng Sư Phạm
Chấm Nhẹ
Thời Gian:
Lúc thi
Bài tập
Cách Kiểm tra:
Khoanh ABCD
Trả lời đoạn văn
Làm nhóm
Làm riêng
Sinh Viên:
Chép bài
Thuê Freelancer làm hộ
Đợi rò rỉ đề thi
Học Vẹt
Học Ẩu
Hack phần mềm thi
Hệ thống
“Làm đẹp số liệu”
“Tỷ lệ tốt nghiệp cao”
“Tỷ lệ sinh viên khá giỏi nhiều”
Thi chứng chỉ ngoại ngữ/tin học
Ép sinh viên làm khảo sát hài lòng
Áp lực ngược lại từ Giảng viên nếu đánh giá 1 sao
Nếu đánh giá 1 sao, lý do “không hợp lệ”
Nếu nghiêng về mặt xấu:
Cách Kiểm tra
khoanh ABCD và Trả lời đoạn văn → không thực tế
làm nhóm → không rõ ai làm
làm riêng → thuê freelancer, copy trên mạng
Hệ thống thì bệnh thành tích, thu hút nhiều sinh viên hơn → Tăng doanh thu cho Đại Học
Nếu nghiêng về mặt tốt:
Giả sử mọi điều kiện tối ưu tồn tại, Toàn bộ Sinh viên nghiêm túc học, nhà trường minh bạch, xã hội văn minh, vậy Bằng Đại Học có giá trị không?
Không
Sau khi thi và làm đồ án, trình độ thực tế của sinh viên không thể kiểm chứng vì phụ thuộc nhiều vào động lực cá nhân — học vì áp lực hay vì tò mò.
Kiến thức có thể lỗi thời sau 4 năm học do thế giới thay đổi nhanh.
Tại sao Sinh Viên giờ đi Đại Học: Thích Học hay Áp Lực ?
Sinh Viên giờ đây đi Đại Học không phải để học mà là đáp ứng nhu cầu lọc của Doanh Nghiệp và Nhà Nước, thứ gọi là An Tâm
Tại sao Con Người đi Học?
“Nguồn gốc của Học là gì?”
“Tại sao con người thích Học?”
“Muốn làm Kĩ Sư“
“Muốn làm Bác Sĩ“
“Muốn lập Doanh Nghiệp“
Tất cả đều quy thành “Câu Hỏi“, tất cả là Câu Hỏi, tất cả là Sự Tò Mò, Nguồn gốc của Học là Sự Tò Mò, dám đặt câu hỏi, dám hỏi vì sao?
Ngay cả khi bạn muốn làm Kĩ Sư, Bác Sĩ, Doanh Nghiệp thì bạn vẫn phải đặt câu hỏi từ những gì mình thấy: Lá, Cành, Thân đến Gốc rề
Để trở thành Bác Sĩ, giúp người kia sơ cứu
“Mình phải học những gì?”
“Tại sao phải học những thứ kia?”
“Những thứ kia giúp ích những gì?”
“Tại sao mình không tiếp cận được những thứ giúp ích kia?”
“Giờ còn cái nào tương tự không?”
…
Để lập Doanh Nghiệp
“Tại sao ông kia kiếm 10 tỉ 1 tháng?”
“10 tỉ 1 tháng đó từ đầu ra?”
“1 ngày ông ta làm những gì?”
“Điều hành công ty kiểu gì mà có ngày ngồi chơi, có ngày nhàn hạ, có ngày rất bận rộn?”
“Kiến thức ông ta học là gì?”
“Ông ta kiếm kiến thức đâu ra?”
“Cơ hội đâu ra trải nghiệm?”
“Quan hệ ông ta ở đâu?”
“Vốn ở đâu, và rồi lại quản lý cả đống đấy kiểu gì?”
…
Mỗi lần đặt Câu Hỏi, bạn đang Kỳ Vọng về Câu Trả Lời xứng đáng với Suy Nghĩ của mình
Nhưng mỗi một câu Trả Lời, cho bạn nhiều thứ hay hơn, lạ hơn, mới hơn, dễ tiếp cận hơn những gì mình nghĩ
Từ đó tạo cho Bạn sự “Phấn Khích“, kích thích Bạn tò mò nhiều hơn, mỗi một câu hỏi mới, mở ra trả lời mới, mỗi câu trả lời mới, lại là những câu hỏi mới
Câu hỏi là Vô Kể, Câu trả lời là Vô Bờ Bến
Kết luận
Dù bạn là ai, muốn làm gì, nghề gì, thứ giữ bạn theo đuổi, là sự Tò Mò.
Thứ giữ bạn đến Đích là Quá Trình nhận câu lời và câu hỏi mình muốn, không phải là Đích Đến Ngành Nghề, Lập Nghiệp
Quay lại Vấn Đề, tại sao Sinh Viên đi học Đại Học, không phải chọn cái khác?
Theo lý thuyết Dopamine — Nguồn Gốc của Động Lực, là sự Kỳ Vọng
Nếu phần thưởng ĐÚNG như kỳ vọng → Dopamine tiết ra vừa Đủ → cảm giác “Trọn Vẹn” → Hành vi kết thúc, Không làm nữa → Để lần sau lặp lại
Nếu phần thưởng VƯỢT kỳ vọng → Dopamine tiết ra Mạnh → cảm giác “Phấn Khích”, muốn làm tiếp, suy nghĩ thêm
Nếu phần thưởng THẤP hơn kỳ vọng → Dopamine tiết ra Ít → cảm giác “Thiếu”, “chưa đủ”, ”Chán” → Từ bỏ hành vi không hiệu quả, suy nghĩ lại
Kỳ vọng = Phần Thưởng × Công Sức → Tức là kỳ vọng không chỉ phụ thuộc vào phần thưởng, mà còn vào lượng công sức bỏ ra để đạt được nó.
Đối chiếu với Hiệu quả của Đại Học đem lại Kiến Thức và Nguồn Gốc của Học + Động Lực:
Phần Thưởng: Không trả lời đúng thứ mình muốn và câu hỏi mình đặt, phải theo quy trình nhà trường đề ra
Công Sức: Mất tự do, Tiền Bạc, Ô Nhiễm, Thời gian Chết nhiều do Đi lại, Làm thêm, và Ngồi trên Lớp mà Hiệu quả mình muốn không thu về
Hậu Quả → Từ bỏ hành vi không hiệu quả, suy nghĩ lại do “Động Lực” tiết ra ít
Sai Phần Thưởng và Công Sức, Chi Phí bỏ ra quá nhiều, đa số Sinh Viên không ai muốn chọn, ít nhất trong phạm vi “Học” — 80% Dịch vụ mà Đại Học đem lại
Lưu ý: 80% là tượng trưng cho tư duy 20/80
Kết Luận
Từ đó xét theo Nguồn Gốc của Học và Động Lực
Đa số Sinh Viên đi Đại Học vì Áp Lực, nhu cầu tuyển việc, xin việc làm, tiền bạc, áp đặt gia đình. Nếu không, họ đã chọn cái khác như Tự Học, Tự Trải Nghiệm, Tự Lập Nghiệp cho tiết kiệm tiền và công sức mà bỏ ra đúng Phần Thưởng mình muốn.
Lưu ý: Dùng “Đa số” Sinh viên do các nguyên nhân sau
Khoa Học có tính sai số
Nhiều Sinh Viên tò mò về Chương Trình Học
Cảm nhận Phần Thưởng Nội Tại > Công Sức
Được trả lời câu hỏi họ quan tâm
Tại sao Doanh Nghiệp và Nhà Nước thích lấy Bằng Đại Học, Ngành Giáo Dục?
Về Sinh Viên
Giảm Tuổi Thọ
Giảm Sức Khỏe
Giảm Thời gian Tồn Tại
Thoái Hõa Náo
Giảm Tiền Bạc
Tăng Nợ
Do Áp lực, Cơ Hội giảm, Chi Phí tăng, Rủi Ro cao
Về Tương Lai của Sinh Viên
Sinh Viên vẫn phải trả tiền học phí cho Con Cái
Sinh Viên vẫn phải trả tiền học phí cho Cháu ở Quê
Con Cái vẫn phải trả tiền học phí cho Con của Mình
Cháu ở Quê vẫn phải trả tiền học phí cho Con của Mình
Sinh Viên chịu khổ Con Cái chịu khổ Cháu chịu khổ
Khổ ít nhất 3 đời người
Kết Luận
Cảm thấy Tốt và Cảm thấy Đúng? Không, chả ai hạnh phúc thật sự khi có cái bằng và được việc làm, không ai thấy đúng, không ai thấy tốt, chả ai hạnh phúc cả, sướng cùng lắm là 10 phút khi nhận phần thưởng, sau đó nản đời
Về Doanh Nghiệp và Nhà Nước
Tăng Con Kiến
Tăng Con Bò
Tăng Con Cừu
Tăng Thu Nhập
Giảm Cạnh Tranh Doanh Nghiệp
Doanh Nghiệp là Xác, Lao Động là Hồn
Xác là Doanh Nghiệp, Hồn là Người Lao Động Nếu ai cũng lập Xác, thì còn Hồn đâu mà lắp Nếu có nhiều Hồn, thì tha hồ mà chọn Hồn: Ngon, Bổ, Rẻ
Tại sao Đại Học được lập?
Về ban đầu, cách duy nhất để có kiến thức là tới trường, vì vậy trường học và hệ thống trường học được lập ra để phục vụ cho điều đó. Rất tiếc, điều đó là 10 năm trước, hiện giờ đã lỗi thời
Giờ đây đã có nhiều cách để học, không thiếu gì cách, kiến thức giờ có nhiều cách để tiếp cận, hãy tiếp cận theo ý của bạn, Cảm thấy Tốt và Cảm thấy Đúng
Vậy Bằng đại học còn Giá trị ở đâu?
Tư duy
Tự học
Quan hệ
Kỉ luật
1. Về Tự học
“Nếu Bạn muốn biết bơi, chỉ có nhảy vào hồ bơi“, bạn không được dạy trên trường về Tự học vì Khả năng Thụ Động Kiến thức, phải đợi thầy cô giảng viên chỉ tận nơi, làm bước này, bước kia để biết môn này là gì, là học như nào
2. Về Quan hệ
Trong một cuộc sống đầy áp lực, không ai có tâm trạng vui vẻ và thời gian mà đi kết bạn, hỏi thăm 20 đến 40 người trong 1 lớp, rồi đi duy trì điều đó và cả duy trì mối quan hệ mình có cả
Giả dụ bạn vẫn còn sức kết bạn và duy trì đến hết Đại học, Câu lạc bộ, Lớp học, Ngoại Khóa. Sau khi ra khỏi đó, khả năng duy trì vẫn quay về như 3 cách dưới đây:
Tự thiết kế Trải Nghiệm
Tự thiết kế Mạng Xã Hội
Duy Trì Lâu Dài
Trải Nghiệm theo ý bạn muốn, không ngẫu nghiên như Đại Học kiểu Người đi Học vì công việc, áp lực, tiền bạc, không biết chọn ngành nghề. Vậy nên Gặp gỡ Quan Hệ qua quá trình Trải Nghiệm mình muốn và tò mò và Lập Nghiệp là Cách dễ dàng để chọn lọc
Mạng Xã Hội như Facebook, Instagram, Discord, … thay Đại Học làm điều đó: Dễ đạt, dễ làm, dễ duy trì. Lên nhóm, kết bạn, chia sẻ kiến thức, những gì mình học. Nếu chọn sai người vẫn dễ có cơ hội chọn lại, đôi bên không tốn công sức nhắn tin và trò chuyện
Duy Trì Lâu Dài dù Online hay Đại Học, hãy làm các bước sau:
Bài viết
Portfolio
Profile
Tương tác lâu dài
Dự án chung
Startup chung
Làm việc dài hạn
Gặp offline
Như tôi nói: Kỳ Vọng = Phần Thưởng x Công Sức
Phần Thưởng Cao, Công Sức dễ đạt. Không ai muốn Quan hệ khó đạt và khó duy trì
3. Về Kỉ luật
Lưu ý: Kỉ luật là Ép Buộc trong trường hợp này, không phải Thói quen
Ép Buộc là toàn thể những điều qui định cứng cần phải theo để giữ gìn trật tự. Để hình thành, hãy kích hoạt aMCC
Ép Buộc giúp vượt qua ngắn hạn nhờ ý chí và kiểm soát từ aMCC.
Vậy nếu Ép Buộc trong Dài hạn như Bằng Đại Học thì như nào?
Cảm Xúc: Lo âu, Cáu gắt, Chán nản, Rối loạn Cảm Xúc, Suy giảm Nhận Thức và Trí Nhớ, Burnout
Cơ Học: Suy giảm Miễn dịch, Tăng Huyết Áp, Bệnh Béo Phì, Trào Ngược Dạ Dày và Đường Ruột, Xương Bị Rút Cạn Canxi, Suy Thận, Suy Tụy, Suy Gan, Thoãi Hóa Não, Đột Quỵ, Tai Biến Mạch Máu Não và Nhồi Máu Cơ Tim.
Vậy Người Tự Học và Người chỉ học Đại Học, ai có Kỉ Luật cao hơn?
Người chỉ học Đại Học, Áp Lực:
Điểm số
Giảng viên
Gia đình
Quê hương
Họ hàng
So sánh
Việc làm
Bằng cấp
Deadlines
Người Tự Học, Áp Lực:
Nghề Họ Muốn
Câu hỏi Họ muốn Trả lời
Người Tự Học có Kỉ luật cao hơn rất nhiều so với Người chỉ học Đại Học, họ tự ép bản thân mình, không cần yếu tố ngoại cảnh
Kết Luận
Ép Buộc dài hạn như Đại Học hay Nghề Nghiệp sẽ giảm chất lượng cuộc sống và tuổi thọ
Người Tự Học chỉ ép bản thân trong ngắn hạn để đạt mục tiêu trước mắt họ với suy nghĩ: “Mình muốn làm Người như kia”
4. Về Tư duy
Để kiểm tra Khả năng Tư duy, hãy dựa trên Thang nhận thức Bloom:
Biết Ghi nhớ khái niệm.
Hiểu Diễn giải được với Bản Thân mình.
Vận Dụng Sử dụng kiến thức vào tình huống cụ thể.
Phân Tích Tách vấn đề thành các phần, xác định mối quan hệ.
Đánh Giá Lập luận, nhận xét, đưa ra quan điểm dựa trên tiêu chí.
Sáng Tạo Tạo ra ý tưởng mới, giải pháp mới, kết nối kiến thức nhờ Chế Độ Phân Tán.
Theo bạn, Bạn đang ở Bước nào? Nếu Bạn chỉ học Đại Học hoặc Cấp 1 hay 2 hay 3 và không tự học, thì chỉ dừng ở bước 1
“Tại sao 1 + 1 = 2?“
“Tại sao Cạnh Huyền bình phương = Cạnh Đối x Cạnh Huyền?“
“Tại sao Câu phải có Chủ ngữ và Vị ngữ?“
“Tại sao dùng từ “Xin Lỗi” khi làm Sai?”
“Tại sao phải Học Chăm Chỉ?“
Dù không hề học được gì, Tại sao cảm thấy mình đang học trên trường?
Vấn đề lớn nhất ở đây không phải là Tiền Bạc, mà là “Ảo Mộng” — Đến từ Sự tiến bộ. Không chỉ ngành Thiết Kế Đồ Họa mà Hầu hết Chương trình Giáo dục Hiện nay.
Tiết học, Môn học, Bài tập, Công việc nhóm, Thi cử, Hoạt động ngoại khóa, Tín chỉ mà Trường Học thiết kế đã biến Học Sinh và Sinh Viên ở Trường Cấp 1 - 2 - 3 - Đại Học thành những con Zombie đi ngủ tới trường, họ nghĩ mình đang học điều gì đó mỗi ngày mà chả học được điều gì cả.
Kết Luận
Sự thật ư? Hãy thử Áp dụng vào đời sống, không phải mỗi bài tập hay bài thi
Ảo Mộng là Sự Sảng khoái giả tạo của Dopamine đến từ Quá trình Học trên trường, đến từ cảm giác tiến bộ không thực tế
“Be bloomers, not exceptions. Don’t zombie sleepwalk through life.“
4. Kết Luận
Tôi đã quyết định bỏ đại học vì đơn giản, Đại Học không cho kiến thức tôi cần và giờ đã có nhiều cách để Học và tiếp cận tri thức. Hơn nữa, tôi muốn chủ động đứng dậy chống lại Doanh Nghiệp vì Cháu tôi, Con tôi trong Tương lai và cả tôi không phải chịu khổ vô nghĩa
Còn bạn thì sao?
Tôi hy vọng ngày nào đó tất cả đều bỏ rào cản vô nghĩa một cách âm thầm, không cần gào thét, chỉ âm thầm.
